نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

 
احد فرامرز قراملکی*
 
علامه حسن بن مطهر حلی فقیه، اصولی، رجال‌شناس، محدث و متکلم مؤثر در تاریخ اندیشة اسلامی است. شهرت وی در این دانشها بر میراث منطقی وی سایه افکنده است. حلی در پژوهشهای منطقی آثار فراوان، بالغ بر بیست اثر، تدوین کرده است. کثرت تألیف اثر منطقی، تبیین می‌طلبد. عوامل گرایش وی به تحقیقات منطقی چیست؟ رقابت کلامی حلی با کسانی چون غزالی، فخررازی، ارموی و کاتبی از سویی، تأثیر ژرف ابن‌سینا و خواجه طوسی بر وی از سوی دیگر او را به منطق‌پژوهی سوق می‌دهد اما تحلیل دیدگاههای منطقی علامه عاملی ژرفتر را نشان‌ می‌دهد: منطق‌پذیری و عقلانیت تفکر کلامی شیعه.
 ***


*. استاد دانشگاه تهران

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Problem of reason and religion in the explanation of Allameh Helli’s logical research

چکیده [English]

 
Ahad Faramarz Qaramaleki*
 
Abstract
Allameh Hasan Ibn Motahhar-e Helli is a jurist (in Mohammedan law), Osooli, expert in science of Rejal, narrator of traditions (mohaddes) and effective theologian in the history of Islamic thought. His reputation in these sciences has shadowed his logical heritage. Multiplicity of his logical works should be explained. What are his tendency factors to the logical research? On the one hand, his theological challenge with persons as al-Ghazali, Fakhr-e Razi, Ormavi, Katebi and the other hand, Avicenna and Khaje Toosi’s profound influence on him led him to logical research; but analysis of his logical viewpoints indicates a more profound factor: logicality and rationality of theological thought of shi’ah.
 


*. TehranUniversity, Tehran, Iran


" title="">*. PHD Candidate in Philosophy,TehranUniversity,Tehran,Iran Ghafoori_n@yahoo.com
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Helli
  • logical research
  • Toosi
  • Fakhr-e Razi
  • Fundamentalism
  • natural proposition

کتابنامه

ـ اشمیتکه زابینه، اندیشه­های کلامی علامه حلی، ترجمه احمد نمایی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1378.
ـ ابن­­سینا، الاشارات و التنبیهات، به اهتمام محمود شهابی، انتشارات دانشگاه تهران، 1339.
ـ ابن­سینا، الاشارات و التنبیهات مع شرح المحقق، به اهتمام محمود شهابی، قم، 1337.
ـ انصاری، محمد بن جابر، تحفة­السلاطین، تصحیح: فرامرز قراملکی، احد، میراث مکتوب، 2جلد، 1386.
ـ برخورداری، زینب، «تطور تاریخی تفسیر گزاره حملی از حیث موضوع»، مقالات و بررسیها، ش 78، تاریخ 1384، ص 32-49.
ـ جاهد، محسن، فرامرز قراملکی، احد، «قطب­الدین رازی و معمای مجهول مطلق»، اندیشه فلسفی، شماره 2، 1384.
ـ حلی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر، کشف­المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسن­زاده آملی، قم، موسسه نشر اسلامی، 1417 ق.
ـ همو، الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، قم: بیدار، 1363 ش.
ـ همو، الاسرار الخفیة فی علوم العقلیة، تحقیق مرکزالابحاث و الدراسات الإسلامیة، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم، چاپ اول، 1379 ش.
ـ همو، القواعد الجلیة فی شرح الرسالة الشمسیة، تحقیق فارس حسون تبریزیان، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، 1412 ق.
ـ همو، مراصد التدقیق و مقاصد التحقیق، به اهتمام محمد غفوری­نژاد، پایان­نامه تحصیلات تکمیلی به راهنمایی عبدالله نورانی، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، 1382.
ـ رازی، فخرالدین، المحصل در: طوسی، تلخیص المحصل، به کوشش عبدالله نورانی، تهران، 1359.
ـ سیوری حلی، جمال­الدین مقداد، ارشاد الطالبین الی نهج­المسترشدین، به اهتمام سید محمود مرعشی، قم، 1405.
ـ فرامرز قراملکی، احد، مظهر قراملکی، علی،الگوی علم­شناسی اصولیان، مقالات و بررسیها، شماره (3) 75، 1383.
ـ طوسی، نصیرالدین، شرح الاشارات، 3 ج، المطبعة آرمان، الطبع الثانی، 1403 ه‍ .ق.
ـ مظفر، محمدرضا، المنطق، قم، فیروزآبادی، 1408 ق.