نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

 
محمد حسن یعقوبیان*
 
چکیده
پس از آن که فارابی با تکیه بر جایگاه یک فیلسوف به طرح مسئله وحی پرداخت و در واقع به برخورد فلسفی با وحی رو آورد، بر اساس مبانی فلسفی مشاء طرحی نو در انداخت که پارادایم و چهار چوب کلی آن مورد پذیرش فیلسوفان پس از خودش قرار گرفت. نقش کانونی وحی ابن سینا را برآن داشت تا به عنوان وارث اندیشه‌های فارابی چنین نحوه از مواجهه با مسئله وحی را بپذیرد. اهمیت این نحوه از مواجهه هنگامی روشن‌تر می‌شود که بدانیم برخی از فلاسفه نظیر ابن رشد در زاویه‌ای کاملا معکوس به طرح فلسفه و برهان در دامن وحی پرداختند و کوشیدند تا ضرورت و جایگاه معرفت فلسفی را از دیدگاه وحی به بررسی بنشینند. این چنین بود که ابن سینا با کوله باری از مبانی فلسفی مشاء، می‌کوشد علاوه بر پذیرش عناصری نظیر عقل فعال، عقل مستفاد و قوه متخیله نبی، در راستای تعالی کیفی این دیدگاه به طرح مولفه‌هایی مانند قوه حدس، عقل قدسی و قوه محرکه بپردازد و ضمن بررسی امکان وحی، ضرورت وحی و مسئله معجزه را نیز مورد واکاوی قرار دهد. در همین امتداد، با عدم پذیرش اتحاد عاقل و معقول و تلاش برای باز خوانی مبانی فارابی و هم خوانی دیدگاه او با متن وحی به جرح وتعدیل این نظر می‌پردازد سرانجام سنخ معرفتی وحی رامبتنی بر قوه حدس بر می‌گزیند. طرح بحث تمایز وحی نبوی و تاکید بر موهبتی بودن رابطه وحیانی نبی نیز از نکات برجسته نظرگاه وی است.
 
 
***



*. مدرس دانشگاه نجف آباد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Vahy from viewpoint of Avicenna

چکیده [English]

Mohammad Hasan Yaghubian*
 
Abstract
When Alfarabius as a philosopher proceeded to express the Vahy (revelation in the Islamic tradition) problem and used the philosophic method about it, hi made a new design founded on the peripatetic philosophy and the philosophers after him accepted his paradigm and its general plan. Central role of Vahy caused that Avicenna as an inheritor of Alfarabius’ thought accepted his method in confrontation The Vahy problem. Importance of this method appears better when we know that some of the philosophers as Averroes brought up their own philosophy argument about Vahy in a reversed position and tried to study necessity and place of philosophy knowledge from viewpoint of Vahy. Therefore Avicenna with collection of peripatetic philosophy foundations tries in addition to accept  elements such active intellect, acquired intellect and imaginative faculty of prophet proceeds to bring up factors such guess faculty, holy intellect and motive power for qualitative elevation of this viewpoint; furthermore among study possibility of Vahy, hi researches Vahy necessity and miracle problem. With not acceptance union between the intellect and the intelligible and trying for review Alfarabius’ foundations and harmonizing his viewpoint with text of Vahy, hi makes modifications in this viewpoint and choices finally knowledge kind of Vahy founded on the guess faculty. To propound argument of distinction prophetic Vahy and to lay stress on to being forgiveness prophet revelation relation are also from the salient points of his viewpoint.
 


*. NajafAbadUniversity, Najaf Abad, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • nature of the Vahy
  • holy intellect
  • guess faculty
  • prophet
  • Avicenna
ـ ابن سینا، حسین، رساله النفس، انجمن آثار ملی تهران، تهران، 1331.
ـ همو، مبدأ و معاد،‌ ترجمة محمود شهابی،‌ انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1332.
ـ همو، رسائل، انتشارات بیدار، قم، 1400 ق.
ـ همو، معراج‌نامه، تصحیح نجیب مایل هروی، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، مشهد، 1365، چاپ دوم.
ـ همو، الالهیات من کتاب الشفا، تحقیق حسن حسن زاده آملی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1376، چاپ اول.
ـ همو، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن زاده آملی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم، قم، 1375، چاپ اول.
ـ همو، الاشارات و التنبیهات، ج2، تحقیق کریم فیضی، مؤسسه مطبوعات دینی، تهران، 1384، چاپ اول.
ـ همو، الاشارات و التنبیهات، ج 3، تحقیق کریم فیضی، موسسه مطبوعات دینی، تهران، 1384، چاپ اول.
ـ همو، التعلیقات، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1379، چاپ چهارم.
ـ بهشتی، احمد، هستی و علل آن، بوستان کتاب قم، 1383، چاپ اول
ـ همو، تجرید، بوستان کتاب قم، 1386، چاپ دوم
ـ فارابی، أبونصر، السیاسة المدنیّه، تعلیق و تصحیح دکتر فوزی متری نجار،‌ انتشارات الزهراء، چاپ اول، پائیز 1346.
ـ همو، آراء اهل مدینه الفاضله، مصر، مطبعه محمد علی سبیح، بی‌چا، بی‌تا.
ـ لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، به اهتمام صمد موحد، چاپ گلشن، تهران، 1364، چاپ اول.