نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

احمد بهشتی[1]
از آن جایی که صحابت پیامبر| برای آن‌هایی که منحرف نشده‌اند، فضیلت محسوب می‌شود، و از آن جایی که همه صحابه در فضیلت یکسان نیستند، این نوشتار در پی این است که به دور از تعصب و جمود، افضل صحابه را شناسائی کند. با توجه به این که برخی به افضلیت ابوبکر رای داده، و احیاناً عمر را هم بعد از ابوبکر افضل شمرده‌اند، در این نوشتار، با استناد به مناظره امیرالمؤمنین× با ابوبکر و ملاکات مستند و مستدلی که آن حضرت برشمرده، ثابت کرده ایم که آن حضرت بر همه صحابه برتری دارد. به دلایل و ملاکات خواجه طوسی هم اشاره کرده ایم.
 


[1]. دانشگاه آزاد اسلامی  ـ واحد علوم و تحقیقات تهران.   www.ahmadbeheshti.ir

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Who is the most excellent of the companions?

چکیده [English]

 
 
Ahmad Beheshti[1]
Since companionship with the prophet is superiority for people have not deviated, and since all of the companions don’t have the same superiority, this writing wants to recognize the most excellent of the companions in prejudice and solidity ages. According to some people have voted to Abubakr’s superiority and probably have included Omar as the most excellent of the companions after him, in this writing, on the strength of debate between Amir-al momenin and Abubakr and on the basis of documentary and proved criterions that Imam Ali has enumerated, we demonstrate that he has superiority on all of the companions. Also we have indicated to Khaje Tusi’s reasons and criterions.
 
 



[1]. Islamic azad university Tehran iran. www.ahmadbeheshti.ir


pt;font-family:"B Lotus"'> 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • prophet
  • Ali(a)
  • Abubakr
  • companions
  • The most excellent
  • Quran
  • Prophet’s Sunna
  • History

نتیجه

آیا ارزش امام علی× به خلافت ظاهری و امارت و فرماندهی است، یا ارزش خلافت ظاهری و امارت و فرماندهی به وجود آن امام همام، و آن گل یاس بوستان انام بود؟!

هنگامی که حضرتش پس از بیست و پنج سال انزوا و خانه نشینی بر مسند خلافت ظاهری تکیه زد، صعصعة بن صوحان عرض کرد: «خلافت را زینت دادی، و خلافت تو را زینت نداد. خلافت را رفعت و منزلت بخشیدی، و خلافت تو را رفعت و منزلت نبخشید. خلافت به تو محتاج‌تر است تا تو به خلافت».[i]

باید به محضر آن امام پرهیزکاران، و آن غمخوار مظلومان و درماندگان، و آن جامع همه فضایل نیکان عرض کنیم:

کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست                 که‌تر کنند سر انگشت و صفحه بشمارند

در عین حال ما در این نوشتار به منظور اثبات افضیلت حضرتش از همه صحابه ـ حتی ابوبکر که برخی به افضلیت او رأی داده‌اند (هیأت تحریه، 1392: 26 ـ 7) با استفاده از گفتار خود آن حضرت 32 فضیلت بر شمرده ایم، و شواهد قرآنی و روایی و تاریخی آن را هم ذکر کرده ایم؛ زیرا «عطر آن است که خود ببوید، نه آن که عطار بگوید». او اهل خودستائی نبود، و خود به معاویه نوشت که اگر خدای متعال از خودستانی نهی نمی‌کرد، فضایل بسیاری را برمی شمرد. (نهج البلاغه، نامه28)

معاویه مدعی بود که ابوبکر و عمر در اسلام از همه برترند، و امام علی× به او اعلام کرد که اگر ثابت شود برای او سودی ندارد، و اگر دروغ باشد، به او ربطی ندارد، و اصولاً مسأله فاضل و مفضول و سیاستمدار و بی سیاست هیچ ربطی به معاویه و امثال معاویه که از اسیران آزاد شده‌اند، ندارد. (همان) او اگر از فضایل خود سخنی می‌گفت، منظورش حدیث نعمت‌های الهی بود[ii] (همان) و قرآن به پیامبر خدا دستور داده بود که نعمت‌های پروردگارش را بازگو کند.[iii] (الضحی: 93، آیه11)

خواجه بزرگوار طوس نیز در اثر ماندگار کلامی خویش برای اثبات برتری امام علی× بر سایر صحابه 25 ملاک ذکر کرده است. برخی از این ملاکات در مناظره علوی نیامده است، مانند برتری آن حضرت در سخاوت، زهد، عبادت، حلم، اخلاق، فصاحت، استواری رأی، حرص اقامه حدود، حفظ قرآن، اخبار از غیب، استجابت دعا، معجزه، برادری پیامبر|، وجوب محبت، نصرت، مساوات انبیا[iv] (مطابق روایت بیهقی)، سبقت کفر، کثرت فایده برای مسلمانان، و کمالات نفسانی و بدنی و خارجی (حلی، بی تا: 314 ـ 300)

با توجه به این همه دلایل روشن باید گفت: مسلمانانی که غیر از علی× را بر او مقدم داشته‌اند، کفر نعمت کرده‌اند، و چه نعمتی بالاتر از نعمت امامت و ولایت؟! «هرکس نعمت خدا را بعد از آن که در دسترسش قرار گرفته است، تبدیل کند، بداند که عقاب خدا شدید است.[v] (بقره: 2، آیه211)



[i]. زینت الخلافة و مازانتک، و رفعتها و ما رفعتک و هی إلیک أحوج منک إلیها.

[ii]. ولکن بنعمة الله احدّث.

[iii]. وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ }.

[iv]. من أحب أن ینظر إلی آدم فی علمه، و إلی نوح فی تقواه، و إلی ابراهیم فی حلمه، و إلی موسی فی هیبته، و إلی عیسی فی عبادته فلینظر إلی علی بن أبی طالب.

[v]. وَمَن یُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللّهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُ فَإِنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ }.

  1. ـ قرآن.

    1. امینی، عبدالحسین احمد. (1387ق). الغدیر فی الکتاب والسنة والادب. ج1و3و6، چاپ سوم. بیروت: دارالکتاب العربی
    2. حلی، علامه حسن بن یوسف. (بی تا). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: مکتبه مصطفوی
    3. (1403ق). الاحتجاج. تصحیح و تعلیق خرسان
    4. غزالی، امام محمد. (1361ش). کیمیای سعادت. به کوشش حسین قدیرجم. تهران: مرکز انتشارات علمی
    5. فروغی، محمدعلی. (1317ش). سیر حکمت در اروپا. تهران: انتشارات صفی علی شاه
    6. فیض کاشانی، ملامحسن. (1383ق). المحجة البیضاء فی تهذیب الإحیاء. تصحیح علی اکبر غفاری. چاپ سوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی
    7. قمی، عباس. (1355ق). سفینة البحار و مدینة الحکم و الاثار. مطبعه نجف اشرف
    8. مجلسی، محمد باقر. (بی تا). بحارالانوار. ج1، تهران: دارالکتب الاسلامیه
    9. ـــــــــــــــــــــــــ. (بی تا). بحارالانوار. ج8. تهران: دارالکتب الاسلامیه
    10. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج10، تهران: دارالکتب الاسلامیه
    11. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج28. تهران: دارالکتب الاسلامیه
    12. ـــــــــــــــــــــــــ (1392ق). بحارالانوار. ج64. تهران: دارالکتب الاسلامیه
    13. ـــــــــــــــــــــــــ (1395ق). بحارالانوار. ج78. تهران: المکتبه الاسلامیه
    14. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج17. تهران: المکتبة الاسلامیه
    15. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج39. تهران: داراکتب الاسلامیه
    16. ـــــــــــــــــــــــــ (1384ق). بحارالانوار. ج21. تهران: داراکتب الاسلامیه
    17. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج15. تهران: دارالکتب الاسلامیه
    18. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج43. تهران: المکتبة الاسلامیه
    19. ـــــــــــــــــــــــــ (1385). بحارالانوار. ج22. تهران: دارالکتب الاسلامیه
    20. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج18. تهران: دارالکتب الاسلامیه
    21. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج38. تهران. داراکتب الاسلامیه
    22. ـــــــــــــــــــــــــ (1385ش). بحارالانوار. ج87. تهران: المکتبة الاسلامیه. چاپ چهارم
    23. ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا). بحارالانوار. ج40. تهران: دارالکتب الاسلامیه
    24. هیات تحریریه. (1392ش). خیرالبشر کیست. عقل و دین. شماره8. صفحات 7 تا 26